Z Janem Szajdą, prezesem Identt, rozmawiam o tym, jak automatyczna i zdalna weryfikacja tożsamości pozwala dotrzeć do większej grupy klientów, ograniczyć liczbę fraudów oraz o tym, z jakich rozwiązań korzysta obecnie branża finansowa
Bezpieczna i sprawna weryfikacja tożsamości w sieci to problem, który próbowano rozwiązać od dawna. Wydaje się, że niektóre instytucje, na przykład banki, dosyć konserwatywnie podchodziły do nowych rozwiązań, ale zmieniły zdanie, na skutek ostatnich wydarzeń. Mam tu na myśli np. pandemię. Czy tak rzeczywiście jest, czy też już wcześniej o adaptacji nowych narzędzi zadecydowały inne czynniki?
Możemy powiedzieć że jeszcze trzy lata temu nieliczne banki decydowały się realizować tego typu projekty, chociaż wiele instytucji było żywo zainteresowanych wdrożeniem zdalnej weryfikacji. Ograniczenia i zmiana sposobu funkcjonowania sektora bankowego spowodowane pandemią rzeczywiście wpłynęły na zwiększenie zainteresowania możliwościami jakie tego typu rozwiązania oferują, pozwoliły przyspieszyć realizację niektórych wdrożeń. Narzędzia zdalnej weryfikacji zostały także dodatkowo docenione w ostatnim czasie wśród instytucji, które już z nich korzystają - okazało się, że możliwość zdalnej obsługi klienta jest jednym z kluczowych elementów pozwalających na sprawne funkcjonowanie instytucji nawet w przypadku konieczności ograniczenia bezpośrednich kontaktów pomiędzy pracownikami i klientami banku. Wydaje się jednak że decydującymi czynnikami powodującymi tak szerokie zainteresowanie zdalną i automatyczną weryfikacją jest możliwość dotarcia do szerszego grona klientów, zmniejszenie kosztów pozyskiwania nowych klientów, minimalizacja ryzyka fraudów opartych o posługiwanie się fałszywą tożsamością.
Początkowo takie projekty były realizowane jako eksperymenty. Wraz z kolejnymi wdrożeniami rozwiązania obserwowaliśmy zwiększone zainteresowanie nimi. Nie bez znaczenia jest też wydana w czerwcu 2019 roku rekomendacja KNF odnośnie do metod zdalnej weryfikacji tożsamości klienta. Pozwoliła ona na doprecyzowanie wymagań co do procesu, potwierdziła także możliwość wdrażania takich rozwiązań.
Dzisiaj wiele banków w Polsce umożliwia zdalne potwierdzenie tożsamości lub jest na bardzo zaawansowanym etapie uruchamiania takich projektów, dzięki czemu klienci mają możliwość założenia kont czy skorzystania z produktów pożyczkowych bez wychodzenia z domu, 24 godziny na dobę 7 dni w tygodniu.
Jakie w tej chwili rozwiązania weryfikacji tożsamości są na rynkach oferowane i jakie są ich wady oraz zalety?
Weryfikacja tożsamości z jaką mamy najczęściej do czynienia polega na sprawdzeniu dokumentu tożsamości osoby, która podlega weryfikacji. Taka czynność jest dokonywana m.in. w oddziałach bankowych, w trakcie wizyty w urzędzie czy przy podpisywaniu aktu notarialnego. Niestety, zakres w jakim pracownik danej instytucji może zweryfikować oryginalność dokumentu jest ograniczony - zazwyczaj sprawdzane są wyłącznie podstawowe dane, a w związku z tym istnieje ryzyko posługiwania się fałszywą tożsamością, co często jest wykorzystywane np. w celu wyłudzenia kredytu na skradzione dane osobowe.
Popularność zyskują rozwiązania biometryczne pozwalające na potwierdzenie tożsamości osoby na podstawie odcisku palca, siatkówki oka, głosu, wizerunku osoby czy jej cech behawioralnych. Takie rozwiązania charakteryzują się wysoką skutecznością, jednak mają najczęściej zastosowanie w przypadku potwierdzania tożsamości klienta, jeżeli jego wzór biometryczny został wcześniej pobrany.
Systemy potwierdzające tożsamość klientów w sposób automatyczny pozwalają na odczyt danych z dowodu osobistego lub paszportu, weryfikację poprawności informacji znajdujących się na dokumencie, sprawdzenie wybranych cech bezpieczeństwa takich jak np. obecność hologramów. Rozwiązania te są wdrażane w różnych formułach. Potwierdzenie tożsamości z wykorzystaniem automatycznego systemu może zarówno wspierać identyfikację klienta w oddziale banku jak również być wykorzystane jako narzędzie zdalnej weryfikacji tożsamości klienta. Klient może przejść przez proces w ramach rozmowy wideo z konsultantem lub samodzielnie przy użyciu aplikacji webowej lub mobilnej, wykonując zdjęcia dokumentu oraz zdjęcia swojej osoby – tzw. “selfie”. W połączeniu z wykorzystaniem metod biometrycznych rozwiązania te umożliwiają znaczne poszerzenie zakresu weryfikacji oryginalności dokumentu oraz tego, czy dana osoba jest jego właścicielem. Tym samym automatyczne systemy pozwalają na wykrywanie prób posługiwania się fałszywą tożsamością. Trzeba tutaj zaznaczyć, że zastosowanie rozwiązań i szczegółowy zakres ich działania zależy od konkretnego scenariusza i możliwości technologicznych.
Coraz więcej dokumentów tożsamości posiada warstwę elektroniczną, gdzie zapisane są m.in. podstawowe dane osobowe właściciela dokumentu. Dane te są także podpisane cyfrowo, a poprawność podpisu można zweryfikować za pomocą publicznie dostępnych informacji. Warstwa elektroniczna jest dostępna już od 2006 r. w polskim paszporcie, a od marca 2019 r. także w polskim dowodzie osobistym. Potwierdzenie tożsamości na podstawie odczytu danych z warstwy elektronicznej dokumentu i odpowiednia weryfikacja tych danych dają bardzo wysoki poziom pewności co do tożsamości konkretnej osoby.
Jak na tle światowej konkurencji wypadają polskie projekty?
Jako zespół realizujący projekty w Polsce możemy wymienić wiele przewag względem zagranicznej konkurencji. Są to m.in.: wykorzystywanie najnowszych dostępnych technologii i wiedzy w zakresie uczenia maszynowego, możliwość instalacji rozwiązania na infrastrukturze klienta, szybka reakcja na zgłoszenia. Zauważamy, że rozwój produktów nad którymi pracujemy, jest realizowany znacznie bardziej dynamicznie i efektywnie niż w innych zespołach, a głównym celem jest odpowiedź na zapotrzebowania zgłaszane przez klientów – dlatego możemy powiedzieć, że system jest dopasowany do aktualnych potrzeb rynkowych.
Dla naszych klientów istotna jest lokalizacja zespołu wdrożeniowego w Polsce, co jest związane z bezpośrednią i szybką komunikacją. Nie bez znaczenia jest także elastyczność w trakcie realizacji wdrożenia, możliwość implementacji dodatkowych funkcji i szybkiego reagowania na zgłoszenia kierowane od klientów.
Jakie narzędzia oferuje Identt i kto już z nich korzysta?
Rozwiązania które wdrażamy – idenTT Verification System oraz Facelab – wspierają w sposób automatyczny proces weryfikacji tożsamości, także w kanale zdalnym. idenTT Verification System wspiera proces automatycznej weryfikacji dokumentu tożsamości. Sprawdza jego poprawność oraz integralność danych. Znacząco przyspiesza proces obsługi klienta, jednocześnie zwiększając poziom wiarygodności uwierzytelnienia klienta i pozwala zapobiegać wyłudzeniom. Cały proces weryfikacji jest dokonywany w czasie rzeczywistym, a wynik jest dostępny natychmiast. System zawiera takie moduły jak silnik OCR pozwalający na odczyt danych znajdujących się na dokumencie, czy też mechanizm pozwalający na potwierdzanie, że prezentowany wizerunek osoby nie jest nagraniem lub wydrukiem. Komponenty systemu są autorskimi rozwiązaniami Identt, co daje możliwości kontroli rozwoju całego rozwiązania.
Z kolei Facelab to silnik biometryczny umożliwiający porównywanie wizerunków osób. Jest odporny na zmiany w wyglądzie osób (np. modyfikację fryzury, zapuszczenie brody czy też ubranie okularów) oraz zmiany wynikłe ze starzenia się. Oferowane przez nas rozwiązanie jest przeznaczone do scenariusza, w którym porównywane jest zdjęcie osoby znajdujące się na dokumencie tożsamości z wizerunkiem klienta, który przechodzi przez proces weryfikacji. Dzięki wykorzystaniu silnika możliwe jest także wychwytywanie fraudów polegających na produkcji dokumentów z wykorzystaniem jednego wizerunku i różnych, skradzionych danych osobowych.
W poszczególnych wdrożeniach wymienione systemy są dostosowywane do procesu w danej instytucji i integrowane w ramach procesu potwierdzania tożsamości klienta, w zależności od potrzeb m.in. poprzez udostępnianie aplikacji webowych, mobilnych czy też odpowiednich bibliotek. W czasie pięciu lat działalności podjęliśmy współpracę z wieloma firmami. Są to m.in: Betfan, BNP Paribas, Credit Agricole, Digital Gateways, EFL, Getin Noble Bank, NN TFI, Nest Bank, OVB, Pekao, PKO BP, SkyCash, Takto Finanse i Totalizator Sportowy. Obecnie pracujemy nad kolejnymi wdrożeniami u klientów w Polsce oraz za granicą.
Nasz produkt, pomimo tego, że jest dojrzały, cały czas jest rozwijany i dostosowywany do nowych możliwości i wymagań rynku. Pomimo iż nadal dużo jest wdrożeń realizowanych na infrastrukturze klienta, to widzimy tendencję do przechodzenia rozwiązań do chmury. Dzięki temu możemy w bardzo szybki sposób skalować rozwiązanie i zwiększać tym samym wydajność i możliwości systemu a tym samym zmniejszyć znacząco spore koszty związane z zakupem infrastruktury oraz jej utrzymywaniem przez własne zasoby IT.
Czy biometria jest bezpieczna z punktu widzenia przechowywania danych?
Systemy biometryczne charakteryzują się możliwością operowania na danych stanowiących odwzorowanie wzorca biometrycznego – tzn. nie ma konieczności przechowywania zdjęcia osoby, wyglądu odcisku palca czy próbki głosu a jedynie danych, które reprezentują te informacje, natomiast nie umożliwiają odtworzenia wyjściowych danych. Dzięki temu nawet w przypadku wycieku tych danych nie ma możliwości odtworzenia oryginalnych informacji i np. posługiwania się nimi.
Dodatkowo bezpieczeństwo danych może wzmocnić instalacja systemu na infrastrukturze klienta, co jest związane z ograniczeniem dostępu do przetwarzanych informacji. Zauważamy jednak, że taką funkcjonalność oferujemy jako jedni z nielicznych pośród dostawców systemów wspierających weryfikację tożsamości klientów z wykorzystaniem metod biometrycznych. Jednym z czynników decydujących o wyborze rozwiązania jest możliwość kontroli nad przetwarzanymi danymi, co daje firmom takim jak nasza przewagę konkurencyjną względem globalnych graczy oferujących np. systemy pozwalające na porównywanie wizerunków osób czy odczyt danych z dokumentów ale tylko w formie usługi.
W jakich sektorach gospodarki tego rodzaju narzędzia będą oferowane poza bankowością, czy szerzej poza instytucjami finansowymi czyli na przykład ubezpieczycielami? Czy do reszty grupy dołączy wreszcie tak bardzo zapóźniony leasing?
Systemy wspomagające proces weryfikacji tożsamości klienta mogą być wdrożone w każdej firmie i instytucji, która jest zobowiązana do weryfikacji lub identyfikacji tożsamości swoich klientów. Mówimy tutaj nie tylko o sektorze finansowym, czyli o bankach, firmach ubezpieczeniowych, towarzystwach funduszy inwestycyjnych, firmach pożyczkowych, ale także o hotelach, firmach HR, wypożyczalniach samochodów, zakładach gier losowych a także administracji publicznej. W każdej takiej działalności można wzmocnić poziom wiarygodności potwierdzenia tożsamości klientów, co pozwala nie tylko zminimalizować ryzyko posługiwania się fałszywą tożsamością czy też usprawnienie procesu obsługi klienta, ale także pozwala na rzetelną realizację wymogów prawnych w zakresie procesów identyfikacji klienta. Dodatkowo, jak mogliśmy się ostatnio przekonać, tego typu rozwiązania znacznie ułatwiają prowadzenie działalności w sytuacjach kryzysowych, które wymagają np. ograniczenia dostępności punktów obsługi klienta w danej instytucji.
Jeśli chodzi o pytanie dotyczące firm leasingowych, widzimy zwiększone zainteresowanie tej branży systemami zdalnej weryfikacji. Zrealizowaliśmy pierwsze wdrożenie dla firmy z tego sektora.
W jakim kierunku będą zmierzać poszukiwania nowych, jeszcze bardziej bezpiecznych i skutecznych metod uwierzytelniania online?
Jeszcze kilka lat temu klienci podchodzili do rozwiązań automatycznej weryfikacji opartej np. na biometrii z rezerwą. Powodem była przede wszystkim obawa dotyczące przetwarzania danych. Dziś zainteresowanie i chęć korzystania z tego typu rozwiązań gwałtownie wzrasta. Pomagają one zabezpieczyć się nie tylko przed utratą tożsamości ale także przed różnymi innymi incydentami jak np. dostępem osób nieupoważnionych do obszarów chronionych, miejsc, budynków. Wzrasta także świadomość, że przy użyciu narzędzi, o których rozmawiamy, poszczególne osoby mogą chronić swoją tożsamość – np. jeżeli system pozwala na wykrywanie fraudów opartych o posługiwanie się fałszywą tożsamością, ryzyko podjęcia zobowiązania finansowego przy wykorzystaniu skradzionych danych maleje a tym samym każdy z nas jest bardziej bezpieczny.
Dzisiaj biometria staje się jednym z podstawowych elementów potwierdzania tożsamości. Jest to możliwe m.in. dzięki stałemu dynamicznemu rozwojowi technologii informatycznych w tym sztucznej inteligencji.
Ogromne możliwości daje wdrożenie warstwy elektronicznej w dokumentach tożsamości. Coraz więcej państw decyduje się na ten krok. Związane jest to zarówno ze względami bezpieczeństwa – weryfikacja elektronicznego dokumentu pozwala na uzyskanie wysokiej wiarygodności co do tożsamości danej osoby – jak i cyfryzacji procesów i usług, zarówno w obszarze administracji publicznej jak i w sektorze komercyjnym. Wkrótce wszystkie państwa UE będą zobowiązane do wydawania dowodów osobistych z warstwą elektroniczną, od dłuższego czasu dotyczy to już paszportów.
Coraz większą popularność zyskują rozwiązania oparte o “dostawców tożsamości” - polegają one na potwierdzaniu tożsamości danego klienta, który wcześniej został już zweryfikowany w danej instytucji. Np. bank czy firma telekomunikacyjna, która zna tożsamość danej osoby, może potwierdzić innemu podmiotowi, że jest on tym, za kogo się podaje. Już dzisiaj można np. założyć profil zaufany korzystając ze swojego konta bankowego.
Nowoczesne w pełni zautomatyzowane systemy weryfikacji tożsamości online pozwolą przyspieszyć znacznie sam proces KYC/ML (red. KYC/ML z ang. know your customer/money laundering) nowych klientów, wpłyną też znacząco na uzyskanie dużo większych przychodów przez obniżenie kosztów związanych min. z prowadzeniem placówek stacjonarnych. Jak pokazały ostatnie wyniki dużych graczy na rynku finansowym, pandemia dała szansę tym podmiotom, które szybciej wdrożyły rozwiązania weryfikacji online, aby nie tylko uniknąć recesji i spadku sprzedaży, ale wręcz przeciwnie aby przyciągnąć nowych klientów i pomnożyć znacząco zyski.
Dziękuję za rozmowę.