Pomimo tego, że przepisy rozporządzenia eIDAS i ustawy o usługach zaufania obowiązują w Polsce już od jakiegoś czasu (odpowiednio lipiec i wrzesień 2016 roku), to w dalszym ciągu nie stały się one tak popularne, jak się spodziewano. Przykładowo w rejestrze dostawców niekwalifikowanych usług zaufania figurują obecnie zaledwie cztery podmioty. A po usługach zaufania spodziewano się wiele. Banki przeforsowały nawet w tym zakresie zmianę prawa bankowego. Usługi zaufania oraz wydawanie środków identyfikacji elektronicznej dopisano do katalogu tzw. czynności niebankowych, które mogą być przez te instytucje wykonywane.

Przeczytajcie także: • Chmury nad chmurą obliczeniową

Pośród usług zaufania szczególne znaczenie miał mieć podpis elektroniczny, który funkcjonuje w eIDAS w trzech modelach: "zwykłym", zaawansowanym i kwalifikowanym. Tylko ten ostatni ma przy tym skutek równoważny podpisowi własnoręcznemu i może istotnie zmniejszyć i uprościć proces obiegu oraz przechowywania dokumentów w formie papierowej. Nie oznacza to jednak, że pozostałe dwa rodzaje podpisów nie mogą znaleźć użytecznych zastosowań. Dotyczy to w szczególności "zwykłego" podpisu elektronicznego, do używania którego zachęca zresztą sam ustawodawca unijny tworząc jego definicje maksymalnie generyczną i technologicznie neutralną, aby nie przesądzać, czy i które z obecnie stosowanych technologii podpisu elektronicznego zostaną powszechnie zaakceptowane.

Technologiczna neutralność to jedno, ale w praktyce często spotykam się jednak z tym, że projektowane przez klientów usługi mające opierać się o podpis elektroniczny nie do końca uwzględniają funkcję, jaką taki podpis ma spełniać. Podpis elektroniczny jest po prostu sposobem na stwierdzenie, że pewne dane w postaci elektronicznej zostały dołączone do innych danych lub są z nimi logicznie połączone celem złożenia przez osobę fizyczną jej podpisu.

Przeczytajcie także: • Spojrzenie prawnika na kontrolę KE w biurze ZBP

Odmiennie zatem niż w poprzednio obowiązujących przepisach ustawy o podpisie elektronicznym definicja podpisu elektronicznego stanowi, iż nie służy on do identyfikacji podpisującego. Wręcz przeciwnie, warunkiem kwalifikacji podpisu jako podpisu elektronicznego w rozumieniu eIDAS jest jednocześnie użycie danych wyłącznie do celów wykonania podpisu, tj. autentykacji (uwierzytelnienia) osoby, nie zaś celem jej identyfikacji. Powyższe stanowi przy tym nie tylko jedno z podstawowych założeń eIDAS, ale również nieobowiązującej już dyrektywy UE będącej jego poprzednikiem prawnym. Rozwiązanie "login+hasło" niekoniecznie jest zatem zawsze podpisem elektronicznym i warto o tym pamiętać projektując nowe innowacyjne usługi.

---

Dr Konrad Stolarski, dLK Legal
Artykuł powstał przy współpracy z kancelarią dLK Legal

Autor jest radcą prawnym w dLK Legal. Jest absolwentem Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego. Były współpracownik i wykładowca w Katedrze Prawa Europejskiego UJ, stypendysta naukowy Universitat Internacional de Catalunya, członek Polskiego Stowarzyszenia Prawa Europejskiego oraz laureat polskich i międzynarodowych konkursów i nagród prawniczych. Posiada wieloletnie doświadczenie w reprezentowaniu klientów przed organami administracyjnymi oraz sądami powszechnymi i administracyjnymi. Doradzał w szeregu projektów podlegających jednocześnie pod różne krajowe i międzynarodowe porządki prawne. Ekspert prawny PONIP. Specjalizuje się i praktykuje w zakresie prawa UE, prawa konkurencji, prawa nowych technologii i regulacji rynków finansowych.