Narodowy Bank Polski opublikował wyniki badania dotyczącego zwyczajów płatniczych Polaków. Wynika z niego, że najczęściej wskazywaną przez respondentów metodą płatności była gotówka. W ciągu 12 miesięcy poprzedzających pomiar skorzystało z niej 97,8 proc. ankietowanych. Następne w kolejności były karty płatnicze z technologią zbliżeniową (użyło ich 75,6 proc. respondentów) oraz polecenia przelewu (69,8 proc.). Mniej rozpowszechnione (41,1 proc.) były "inne internetowe metody płatności" (w tym m.in. PayPal) oraz polecenia zapłaty (40,5 proc.). Z niekartowych płatności mobilnych skorzystało w tym okresie 23,9 proc. badanych, a z kartowych płatności mobilnych 17,6 proc.
Bazując na zebranych w badaniu danych, NBP wysnuwa tezę: "Polacy deklarują przywiązanie do gotówki", a analizę podsumowuje swoistym quod erat demonstrandum w postaci stwierdzenia: "Wyniki badań potwierdzają, że przygotowywany przez NBP projekt Narodowej Strategii Bezpieczeństwa Obrotu Gotówkowego jest odpowiedzią na oczekiwania obywateli". O staraniach banku centralnego w tym zakresie przeczytać mogliście m.in. w tekście: Będzie ustawowa gwarancja dla gotówki? Chce tego NBP.
Z badania płynie jednak znacznie więcej ciekawych wniosków, niż ten podkreślany przez NBP, a dotyczący prymatu tradycyjnego pieniądza. O ile bowiem rzeczywiście mało kto decyduje się całkowicie zrezygnować z gotówki (z badania wynika, że 2,2 proc. ankietowanych nie użyło jej ani razu w ciągu roku), o tyle wcale nie przeważa ona nad płatnościami bezgotówkowymi ani pod względem liczby, ani pod względem wartości transakcji.
W trakcie badania respondenci zrealizowali łącznie 3 759 transakcji o całkowitej wartości 258 291,26 zł w stacjonarnych punktach handlowo-usługowych, urzędach oraz między osobami fizycznymi. Wśród nich 46,4 proc. przeprowadzono za pomocą gotówki, a odpowiadała ona za 29,3 proc. łącznej wartości zrealizowanych transakcji. Tymczasem udział kart płatniczych w łącznej liczbie transakcji wynosił 52,9 proc., a w wartości 68,2 proc. Inne metody bezgotówkowe, do których zaliczono takie instrumenty jak niekartowe płatności mobilne, karty podarunkowe, vouchery lub punkty lojalnościowe oraz przelewy, odpowiadały za 0,7 proc. liczby i 2,6 proc. transakcji. Średnia wartość transakcji w przypadku gotówki wynosiła 43,36 zł, karty – 88,52 zł, a innych metod bezgotówkowych – 254,40 zł.
Gdzie zatem rzeczywiście przeważa gotówka? Jak wynika z odpowiedzi respondentów, tradycyjnym pieniądzem częściej płacą w kioskach, na straganach, targowiskach i u sprzedawców ulicznych (udział na poziomie 83,8 proc. w liczbie transakcji, 82,6 proc. w wartości), w małych sklepach z artykułami codziennego użytku (52,9 proc. transakcji, ale już tylko 44,3 proc. ich łącznej wartości), w automatach sprzedażowych, biletomatach, parkomatach (63,3 proc., jeśli chodzi o liczbę, ale już zaledwie 36,0 proc., jeśli chodzi o łączną wartość transakcji). A także w urzędach i na poczcie (84,6 proc. liczby, 78,1 proc. wartości) oraz przy składaniu datków charytatywnych lub płatności dla osoby indywidualnej (96,3 proc. pod względem liczby, a 62,7 proc. pod względem wartości transakcji). W pozostałych miejscach, takich jak supermarkety, hipermarkety, dyskonty, stacje benzynowe, sklepy z artykułami przemysłowymi, restauracje, bary, kawiarnie, hotele, miejsca kultury, sportu czy rekreacji, płatności bezgotówkowe przeważają tak pod względem udziału w liczbie, jak i łącznej wartości transakcji.
Co ciekawe, w ramach badania wszystkie osoby płacące gotówką zostały poproszone o zwrócenie uwagi na to, czy istniała możliwość realizacji transakcji kartą. Analiza wykazała, że około 49 proc. transakcji gotówkowych zostało zrealizowanych przez osoby posiadające karty płatnicze w miejscach wyposażonych w terminal płatniczy. – Osoby te, mimo możliwości zapłaty kartą (posiadanie karty i obecność terminala), wybrały transakcje gotówkowe z uwagi na osobiste preferencje – podkreśla bank centralny.
Na koniec warto wspomnieć o danych dotyczących poziomu ubankowienia Polaków. Zgodnie z wynikami badania 88,5 proc. respondentów dysponowało rachunkiem płatniczym lub kontem bankowym. Stopień nieubankowienia, mierzony brakiem rachunku płatniczego lub konta bankowego, osób pełnoletnich wyniósł 11,5 proc., z kolei dla osób w wieku od 15 do 17 lat stopień ten wyniósł 93 proc.
